[مصاحبه بالینی به سبک ژان پیاژه، روشی است که حد فاصل بین روش مشاهده و روش تجربی که در موقعیتی کاملا آزاد با کودکان انجام می گیرد تا آنها بتوانند به دور از شرایط فشار، افکار و برداشت های خودانگیخته خود را از یک مفهوم ارائه دهند. ]
سن: 5 / 3 سال
جنس: دختر
متن مصاحبه
1. آدم می میره؟
- آره.
2. چطوری می میره؟
– با تفنگ می میره.
3. کسی که می میره کجا می برندش؟
– می برن پیش دکتر.
4. آدم مرده رو بعدا چه کار می کنن؟
– خاکش می کنن.
5. کسی که خاکش کردن، دوباره می تونه برگرده خونه ش؟
- آره.
6. کسی که می میره چه جوری می شه؟
– چشم هاشو می بنده.
7. اگه به مرده یک سوزن بزنیم، آیا دردش میاد؟
- آره.
8. خیلی زیاد دردش می یاد؟
– آره.
9. گل ها هم میرن؟
– نه.
10. حیوون ها می میرن؟
– بله.
11. بابا و مامان می میرن؟
– نه.
12. کی ها می میرن؟
– سربازها.
13. مامان بزرگه که مرد، کجا رفت؟
– رفت پیش خدا.
14. مامان بزرگه دو مرتبه برمی گرده پیش ما؟
– نمی دونم.
15. مرده حرف می زنه؟
– نه.
16. مرده راه می ره؟
– نه.
17. اگه روی مرده یک کاسه آب یخ بریزیم، سردش می شه؟
- آره.
18. تو می میری؟
– نه.
سن: 4 سال
جنس: دختر
متن مصاحبه
1. مردن یعنی چی؟ چطور انسان می میره؟
– آمریکا مردم رو می کشه و می برن توی بیمارستان. در بیمارستان عمل می کنن و دیگه خوب نمی شن.
2. چه کسانی می میرن؟
– مردها می میرن. سربازها هم می میرن. آمریکا قایم می شه و بعد سربازها رو می کشه.
3. بعد از مردن چی می شه؟
– وقتی سرباز مرد اونو آتیش می زنن.
4. آیا گل و سبزه ها هم می میرن؟
– نه گل نمی میره.
5. چرا؟
– چون گل در بهشته.
6. آیا خدا می میره؟
– نه چون ما خدا رو نمی بینیم و خدا قایم شده و رفته بالا. چون خدا می خواد تنها زندگی کنه و نمی میره.
7. آیا پدر و مادر و نزدیکان می میرن؟
– نه، مامان و بابا نمی میرن.
8. چرا؟
– چون اگه مامان بمیره، همه جا آتیش می گیره و من رو هم توی آتیش می ندازن.
9. اگه مرده رو بزنیم، احساس درد می کنه؟
– آره.
10. چطور می شه که کسی می میره؟
– هر وقت از اون خون اومد، یعنی می خواد بمیره و می برندش بیمارستان.
11. آیا حیوونا می میرن، مثل گرگ و شیر؟
– بله، پای اونها رو می بندن و می زنن بعد می میرن.
سن: 5 سال
جنس: دختر
متن مصاحبه
1. شما توی خونه ماهی قرمز داری؟
– بله.
2. حیوون دیگه ای هم داری؟
– بله، مرغ و خروس هم داریم.
3. این حیوونا کجا هست؟
– اونا رو به باغ بردیم.
4. مرگ یعنی چی؟
– نمی دونم.
5. مثلا وقتی می گن فلانی مرده یعنی چی؟
– یعنی می برن اونو خاک می کنن.
6. ماهی هم میره؟
– بله.
7. ماهی چه جوری می میره؟
– می ندازن دور! چشمش بسته می شه.
8. درخت هم می میره؟
– بله.
9. چه جوری می میره؟
– سبزه شون همه می ریزه.
10. گل هم می میره؟
– نه گل نمی میره.
11. چرا نمی میره؟
– گل اصلا نمی میره.
12. آدم ها می میرن؟
– بله آدم ها می میرن.
13. اونا رو کجا می برن؟
– آمبولانس اونارو می بره چیزی روی اونها پهن می کنن و اونا رو می برن.
14. تو کسی رو دیده ای که مرده باشه؟
– بله، مادربزرگ دوستم، عادل.
15. اونو کجا بردن؟
– با آمولانس به مسجد بردن.
16. برای چی به مسجد می برن.
– نمی دونم.
17. خب، حالا بگو ببینم آیا همه آدما می میرن؟
– بله، همه می میرن.
18. پدر و مادر هم می میرن؟
– بله اونا هم می میرن و با آمبولانس می برن.
سن: 6 سال
جنس: دختر
1. تا حالا پروانه دیده ای؟
– نه.
2. کبوتر چی؟
– بله.
3. ماهی قرمز کوچولو داری؟
– بله، داشتیم، ولی مرد.
4. چه جوری مرد؟
– کثیف شده بود.
5. مردن یعنی چه؟
– نمی دونم.
6. پس چه جوری می گی ماهی ها مردن؟
– آخه من ندیدم، بابام گفت.
7. خب، آدم ها هم میرن؟
– بله فقط اونایی که پیر هستند.
8. چرا؟
– چون می دونم که فقط پیرها می میرن.
9. آدم وقتی بمیره، چی می شه؟
– اون رو می ذارن روی تشک و بالش.
10. تو حالا مرده دیده ای؟
– بله، مادربزرگ الهه رو دیدم.
11. اونو چه کار کردن؟
– بردن پیش مرده ها.
12. آیا همه می میرن؟
– بله.
13. تو که گفتی فقط کسانی که پیر بشن می میرن؟
– بله چون ما هم پیر می شیم.
14. پدر و مادر چطور؟
– اونا هم وقتی پیر شدن می میرن.
15. گل ها هم می میرن؟
– خیر.
16. درخت ها هم می میرن؟
– نخیر.
17. کبوترها چی؟
– بله.
18. چه جوری؟
– اگر برن روی آتیش، پرهاشون آتیش می گیره و می سوزه.
سن: 8 سال
جنس: دختر
متن مصاحبه
1. راجع به مردن چی می دونی؟
– آدم دوست نداره بمیره، چون نمی دونه چی می شه و می ترسه، چون معلوم نیست به بهشت یا جهنم می ره.
2. چی می شه که آدم می میره؟
– تنش می لرزه، یخ می کنه، قلبش از کار می افته و می ترسه، دیگه می میره.
3. آیا مرگ فقط برای آدم هاست؟
– نه، برای حیوون ها هم هست. برای همه جانورهاست.
4. آیا مرگ به دست خود آدمه؟
– نه، دست خودش نیست. خدا می خواد بنده اش رو در بهشت و جهنم بگذاره.
5. مرگ همیشه بوده یا نه؟
– بله، همیشه مرگ بوده، شاید اینجا کسی نمی میره، ولی در شهر
دیگه چند نفر می میرن.
6. آیا مرگ دلبخواه است یا اجباری؟
– وقتی که انسانی تنها باشه، خسته باشد، یا حرص بخوره، دلش می خواد بمیره. ولی اگه زندگی خوبی داشته باشد، دوست داره 100 سال زندگی بکنه و نمیره.
7. منظور من از سؤال اینه که: آیا دست خود انسانه؟
– نه. . . بله، خب آدم بخواد بمیره، می میره.
8. یه بیمار اگر بخواد زنده بمونه، پس چی؟
– دعا می کنه.
9. اگه خوب نشد، دست خودشه مردن یا نمردن؟
– نه، دست خداست.
10. درخت چطور می میره؟
– خدا به سر یک مرد می زنه که برو و درخت را ببر و وقتی برید، درخت می میره. یا آب زمین خشک می شه و درخت از تشنگی می میره.
11. فرق بین آدم خواب رفته و مرده چیه؟
– آدم خوابیده چشم هاشو بسته و راحته، ولی مرده چشم هاش حتما بسته نیست، باز هم است و داره رنج می کشه و دیگه نمی تونه نفس بکشه.
کلاس دوم:
سن: 8 سال
متن مصاحبه
1. تو چند تا ماهی داشتی؟
– چهار تار.
2. الان کجا هستن؟
– سه تا از اونا مردن.
3. اونایی را که مردن کجا گذاشتی؟
– کنار باغچه خاک کردم.
4. اون جا خاک کردی، بعدش چی شدن؟
– نمی دونم روحشون به هوا رفت.
5. شما گفتی معلم کلاس اولتون مرده؛ کجا رفته؟
– روحش به هوا رفته.
6. خودش کجا رفت؟
– چه می دونم؟
7. من دیدم تو ناراحت بودی و گریه می کردی. چرا گریه می کردی؟
– چون اون خیلی جوون بود، دیگه نمی تونم اونو ببینم، انگار رفته پیش خدا.
8. فکر می کنی دوباره پیش شما برمی گرده و زنده می شه؟
-آره، یک زمان زنده می شه.
9. کی؟
– روز قیامت.
10. تو می تونی اونو ببینی؟
– نمی دونم.
11. وقتی خانمتون مرد، اونو کجا بردن؟
– انگار بهشت زهرا.
12. اونو چه کار کردن؟
– خاک کردن.
13. به نظر تو، آیا معلمتون تو خاک می مونه؟
– آره می مونه، روحش می ره به هوا.
14. تنش چی می شه؟
– نمی دونم.
15. درختا آخرش چی می شن؟
– خشک می شن.
16. یعنی چی؟
– یعنی اونا هم می میرن.
17. می میرن، کجا می رن؟
– نمی دونم.(1)
1) گزیده ای از مصاحبه ضبط شده با کودکان در ایام عید که بچه ها غالبا با ماهی قرمز سر و کار داشته اند.
