تربیت و طبیعت

اگر در جهان آفتاب در فشان است در تن، عقل نشان است.

اگر در جهان ماه تابنده است در تن، عالم زاینده است.

اگر در عالم چشمه هاست در تن تو چشم هاست.

اگر در عالم جوی هاست در تن تو رگ هاست.

اگر در عالم کوه هاست در تن تو استخوان هاست.

هرچه از جوارح بر تن است همه زنده به جان است.

و جان خود یکی و هرچه از بدایع در عالم میان است همه پاینده به او و او خود یکی.

نیک خویی در تربیت

– نیکو خو هزار بار بهتر از نیکو رو، نبینی که یوسف را از روی نیکو بند و زندان آمد و از خوی نیکو امر و فرمان آمد. از روی نیکوش حبس و چاه آمد، و از خوی نیکوش تخت و گاه آمد، چون روی نیکوش بسته ی بند و هوا کرد، خوی نیکوش از بند مکر نفس و هوا جدا کرد.

راهبرد ایمان در تربیت دینی

– مثال ایمان چون ستاره است. مسافر به شب به ستاره راه برد، مؤمن به نور ایمان راه به الله برد.(1)

نقش والدین در تربیت فرزند

»بدان که فرزند امانتی است اندر دست مادر و پدر، و دل وی پاک است چون جوهر نفیس، و نقش پذیر چون موم، و از همه نقش ها خالی است و چون زمین پاک است که هر تخم که اندر وی افکنی بروید؛ اگر تخم خیر افکنی به سعادت دین و دنیا رسد، و مادر و پدر و معلم اندر ثواب شریک باشند، و اگر به خلاف این بود بدبخت باشد، و ایشان بر هر چه بر وی رود شریک باشند که حق تعالی همی گوید «قوا انفسکم و اهلیکم ناراً» و کودک را از آتش دنیا نگاهداشتن اولی تر که از آتش دوزخ نگاهدارند و نگاهداشتن وی آن بود که وی را به ادب دارد و اخلاق نیکو به وی آموزد و از قرین بد نگاه دارد که اصل همه فسادها از قرین بد خیزد. . .» همانطوری که متذکر شدیم سعدی مثل بسیاری از محققین و دانشمندان بزرگ اسلامی معتقد است که باید طفل را از قرین بد به دور داشت تا خوی ناصواب وی در او تأثیر نکند.(2)

و سعدی گوید:

گر نشیند فرشته ای با دیو

وحشت آموزد و خیانت و ریو

از بدان نیکویی نیاموزی

نکند گرگ پوستین دوزی(3)

1) تفسیر سوره یوسف، زید طوسی، صور خیال، ص 120 تا 123.

2) کیمیای سعادت، امام محمد غزالی، جلد دوم، ص 444.

3) گلستان باب 6.