ویژگی های محیط و فضای موزه ها در یادگیری

دانش آموزان در ارتباط با محیط و فضای نمایشگاه های موزه، سلیقه و تحمل متفاوتی دارند:

– بعضی از آن ها نیاز به فضایی آرام و تفکربرانگیز دارند؛ محیطی با ظرفیت بالای حسی و ذهنی، تا با محیط یکی شده و با آن همراهی کنند. وجود سر و صدا، و عوامل پرت کننده ی حواس، برخی را در تمرکز کردن دچار مشکل می کند؛ مثلا خواندن یک زیرنویس هنگامی که یک نوار ویدئویی در نزدیکی آن ها نمایش داده شود، برای آن ها سخت است.

– برخی افراد حتی در اتاقی سرشار از فعالیت های متنوع نیز هیچ مشکلی در تمرکز بر یک موضوع ندارند. این موضوع می تواند با ساختار شخصیتی و فرایند تفکر افراد مرتبط باشد.

موزه هایی که موضوعات مختلف را به قدر کافی دور از هم و به شکل فعالیت های مجزا و در عین حال در محیطی کاملا زنده و پویا ارائه می کنند، باید مراقب باشند که موجب گیجی گروه اول نشوند و برای گروه دوم نیز مزاحمتی فراهم نکنند.

عوامل متعددی را که می توانند زمینه های پیدایش روش های مختلف یادگیری، شخصیت های متفاوت و بهره های هوشی مختلف را فراهم آورده یا آن را تقویت نمایند، بررسی کرده ایم. در بیشتر موارد راهکارهای کاربرد روش های

مختلف یادگیری را می توان در بافت و محیط تالارها گرد آورد. اگر به دلیلی یک پیام مهم فقط در یک عنصر مثلا فقط در یک نوار ویدئویی یا یک متن، گنجانده شود که به ندرت توجه کسی را برانگیزد و در آن صورت فردی که آن عنصر یا ابزار را انتخاب نکند از آن مهم بی خبر خواهد ماند؛ بنابراین ارائه ی موضوعات مهم تعاملی در روش ها و اشکال مختلف به کلیه ی بازدید کنندگان، اهمیت به سزایی دارد.

قبل از این که بحث نقش یادگیری مشاهده ای را به پایان برسانیم باید اجمالا به گستره و ابعاد آموزش از طریق موزه ها اشاره کنیم؛ زیرا این مطلب از مواردی است که فرصت به کارگیری روش های یادگیری در فرایند بازدید از موزه ها را با خود دارد. در حالی که روش های یادگیری بر خصوصیات فردی بازدید کننده صحه می گذارد، روش های آموزش به شکل گسترده تری به بررسی تعامل میان راهکارهای آموزشی، فراگیران، محتوای موضوع ارائه شده و روابط میان آن ها می پردازد.(1)

وقتی صحبت از «تعامل» می شود، بیش از هر چیز باید ذهن خود را از دایره ی اثر متقابل فراتر ببریم. تعامل در یک معنا، فرایند ترکیب و درهم آمیختگی جوهری و ذاتی دو یا چند چیز است که محصول آن خاصیتی متفاوت از جمع اجزای ترکیب شده ی آن دارد. در واقع تعامل به معنای گشتالتی آن در یادگیری معنی دار، رخدادی است که تمامی مؤلفه های یادگیری اعم از یاد دهنده، یاد گیرنده، شرایط یادگیری، روش های یادگیری، موقعیت یادگیری و رسانه و ابزار یادگیری را در ساختاری یک پارچه و منحصر به فرد سازمان دهی می کند. از همین روست که در نظام روان شناسی گشتالتی ها، یادگیری رخدادی درونی، ناگهانی، یک پارچه و همراه با بصیرت و بینش کیفی تلقی می شود.

1) Insight.