طبیعی بودن

هیزم شکن در راه است؛

از راه پرپیچ و خم کوهستان می آید:

»به من بگو، دوست من،

بر بالای قله، درختان گیلاس اند

یا که ابرند؟«(1)

در هنر ذن، «طبیعی بودن» فقط به مفهوم حالات ساده و معصومانه نیست؛ بلکه افزون بر آن، بدین معناست: تلاش برای خلق تصویر، بدون طرح معین و از طریق مداومت در تجربه. وقتی که از یکی از نقاشان پیرو طریقت ذن پرسیدند چه مدت برای ترسیم خیزران صرف کرده است، نقاش وارسته پاسخ داد:

»پنجاه سال و پنج دقیقه؛ پنجاه سال صرف مطالعه ی خیزران و فقط پنج دقیقه صرف اجرای آن«(2)

طبیعی بودن به مفهوم صادق بودن است. برای درک هنر ذن باید مفهوم این صداقت را دانست؛ مثلاً ظرفی که به طور طبیعی و تدریجی شکل نامتقارن به خود گرفته است بسیار زیباتر از مشربه ای است که شکل نامتقارن آن از قبل اندیشیده و طراحی شده است. کهنگی و رنگ باختگی لاک صندلی ای قدیمی بسیار جذاب تر از ظاهر قابی است که عمداً آن را رنگ و رو رفته کرده اند. طبیعی بودن درحقیقت به معنای صداقت است.

1) شعر از مینا موتو نو یوریماسا (1104 – 1180(؛ مأخذ: The Art of Eest Asia(.

2) The Art of Eest Asia p.510(.