خانواده ای را نابسامان می خوانیم که در آن والدین کودک و یا زن و شوهر از عهده وظایف ناشی از نقش خود برنیایند و یا موقعیت آن نقش از دیدی به مخاطره افتاده باشد. برخی گفته اند خانواده ای را نابسامان می خوانند که بر اثر غیبت، بیماری مزمن، ترک خانواده، جدائی، طلاق از هم پاشیده شده و نظمی اندیشیده بر آن حاکم نباشد.
این معنی و مفهوم البته در فرهنگ های مختلف متفاوت است و هر جامعه ای به مقتضای جهان بینی و برداشت خود از آن برداشتی ویژه خود دارد ولی در کل یک امر برای همگان مسلم است که خانواده نابسامان خانواده واقعی نیست،
بلکه شبه خانواده است. از آن بابت که در آن وظایف و تکالیف درست انجام نمی گیرد و هر کس در شأن و موقعیت نقش خود قرار ندارد.
دامنه بحث و بررسی آن بسیار وسیع است آنچنان که نمی توان آن را در طبقه بندی خاصی گنجاند. ولی می توان گفت که زمینه لغزش و انحراف در آن فراهم، برخی از اعضای آن به مناسبت عملکرد برخی دیگر دچار گرفتاری و اسارت شده، شرایط حیات بسیار ناگوار و امکان رشد و انجام وظیفه بسیار اندک است.
