رساله ای که در پیش رو دارید تحت عنوان کودک و خانواده ی نابسامان است.
– غرض از کودک، هر فردی است که در مرز سنی ولادت تا حدود 12 سالگی است و مسامحتا گاهی تا پایان دوره ی اول نوجوانی (حدود 15 سالگی) را نیز به همین نام می خوانند.
– غرض از خانواده، نهاد یا مؤسسه ای اجتماعی است متشکل از مرد و زنی که در سایه ی پیوندی مشروع در زیر یک سقف گرد آمده و به زندگی مشترک بر اساس روابط نخستین ادامه می دهد و وجود فرزند یا فرزندان، آن را تکمیل می کند.
– و غرض از نابسامان، واژه ای است که آن را در رابطه با وضع متعادل، نابهنجار یا غیر طبیعی به کار می برند.
بیان مسئله این است تشکیل خانواده و زندگی زوجین تابع نظم و ضابطه ای است که براساس شرع یا عرف (و گاهی هم ترکیبی از آن دو) پایه گذاری شده و زوجین بر اثر آن حقوقی (بده و بستانی) نسبت به هم پیدا می کنند. حال اگر یکی از آن دو یا هر دو نفر آن- قدم از مرز ضوابط بیرون گذارند. آن خانواده دچار درهمی و آشفتگی می شود که در آن صورت آن را نابسامان می خوانیم.
وجود و بروز نابسامانی در خانواده، موجد خطرات و عوارضی برای زوجین و به ویژه برای فرزندان است که ما در این رساله به بحث و بررسی درباره ی آن می پردازیم. اما در مورد انگیزه ی انتخاب این موضوع برای بحث و بررسی (از بین ده ها موضوعات دیگر) این است که در عصر ما شرایط خانواده ها تغییر یافته و دارای وضعی ناگوار است عوارضی ناشی از آن موجه جرم ها و انحرافاتی است که بیش یا کم آن را در جامعه ی جهانی و حتی در کشور خود می بینیم.
جرائم کودکان و توسعه ی آن در همه جای جهان پدیده ای جدید و بخش مهم آن ناشی از شانه خالی کردن پدران و مادران از وظیفه ی اصلی و اساسی آن ها است که آن نیز به نوبه ی خود ناشی از وضع و شرایط دنیای صنعت و پیامدهای آن است. هدف ما در طرح این مسئله و موضوع هشیار کردن والدین و مربیان مسئولان و دست اندرکاران اداره ی کشور است که در این رابطه اقدامات و برنامه ریزی هایی داشته باشند و از میزان نابسامانی و عوارض ناشی از آن بکاهند.
دو رقمی شدن آمار طلاق در کشور، و به ویژه در شهرهای بزرگ، زنگ خطری است برای همه ی دلسوزان و مصلحت اندیشان برای نسل امروز و فردای جامعه.
خانواده ی نابسامان پدید آورنده ی نسل نابسامان است، یعنی نسلی که باید فردای کشور را بسازند و مدیریت کنند. تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.
روش کار ما در این بررسی روش کتاب خانه ای و تا حدودی نیز میدانی است. در این زمینه به کتاب ها و نوشته های بسیاری مراجعه کرده و یافته های دیگران را مورد بررسی قرار داده ام و نیز خود در طول مدت چند دهه از کار معملی و تربیت و مشاوره تجاربی اندوخته ام که در غنای این اثر نقشی دارند.
کار من با فیش برداری از منابع آغاز شد و پس از تهیه ی فیش ها به دسته بندی آن ها پرداخته و مباحث نزدیک به هم را در کنار هم قرار داده و به تعمق و استنباط درباره ی آن ها پرداخته و نتیجه را به صورت توصیفی عرضه داشته ام. و بدین سان در این، کار روش تحلیل، استنباط و توصیف نیز به کار گرفته شده است.
در عین حال باید اعتراف کنم که در پیش برد کارم طبق روال، محدودیت علمی، محدودیت اجرایی و محدودیت مالی، وقتی، آماری هم مطرح بوده و شاید تعجیل در نگارش هم بدان افزوده شد عمرها کوتاه و
فرصت ها اندک اند و من برای خود وقتی ضرورتی را احساس می کنم و دست به کار می شوم و این خود موجب وارد آمدن لطمه ای بر نوشتارهای من است.
در مورد فواید کاربردی این اثر: گمان دارم قابل مطالعه برای زوجین، به ویژه همسران جوان است که بکوشند از ورود هرگونه عوامل خلل آفرین در زندگی خانوادگی مشترک بپرهیز و زندگی خود و نسل را به مخاطره نیندازند.
– قابل استفاده برای مبلغان و واعظان است تا زمینه را برای هشیاری عامه فراهم سازند.
– در خور استفاده ی برنامه ریزان تربیت در سطوح متوسطه عالی و نویسندگان کتب درسی است و نیز دست اندرکاران سایر ارتباط جمعی، حوزه های علمیه و مسئولان کشور است تا این مسئله را کوچک نشمارند و در حل و رفع ریشه ای مسئله ی مذکور سهل انگاری نکنند که خطر در دو قدمی است!
من در این جا باید نخست سپاس گزار
عنایات حضرت پروردگار باشم که عمری و فرصتی همراه با توان اندیشیدن به ما دارد تا با قدرت بیان و قلم بتوانیم در این عرصه گامی برداریم و رأی و نظری را عرضه کنیم.
در وهله ی دوم سپاس گزار مسئولان انجمن اولیا و مربیان هستم که با چاپ و نشر این گونه آثار سعی دارند نسل اسلامی و انقلابی ما هشدار داده و با ارشاد و هدایتشان بپردازند که قطعا این امر مرضی خدا و رسول اوست.
و نیز سپاسگزار دیگر افرادی هستم با سخن رانی ها، درس آموزی ها در مجامع اولیا و مربیان، به روشنگری هایی پرداخته و زمینه را برای انس و صفا و گرمی و صمیمیت میسر زوجین و فرزندانشان فراهم می سازند.
در خاتمه باید امیدها و آرزوهای خود را در نگارش این اثر که با استفاده از فرصت های تعطیلی تابستانی و صرف وقت بسیار صورت گرفته است، عرضه بدارم.
آرزومندم که خوانندگان این اثر با وقت گذاری خویش عمر خود را تلف شده به حساب نیاورند و از این مباحث، نصیبی هر چند اندک برای آنان به دست آمده باشد.
– و نیز آرزومندم دیگران کار ناقصی را که ما آغاز کردیم تکمیل کنند و با نوشتن آثاری از این دست، به غنای آن بپردازند اگر معلمین در کار محدود ما نقصی مشاهده کردند آن را متذکر شوند تا در چاپ های بعدی رفع نقایص شود. و سرانجام آرزومندم خدای این زحمات را مورد قبول قرار دهد و اجر و پاداشی را برای همین کار محدود، معین فرموده و آن را ذخیره یوم المعادم قرار دهد.
تهران- روستای اراج
علی قائمی
