بزرگان دین نشانههاى اهل تقوا را با استفاده از آیات قرآن و روایات در مسائل
زیر مىدانند:
تحصیل علوم شرعیه به اندازهاى که ملکف براى اعمال و اخلاق و معاملات و روابطش با خانواده و جامعه نیاز دارد.
حفظ سلامت بدن از طریق رعایت بهداشت و عمل به آداب خوردن و آشامیدن.
اتصال به هوش و فراست و در امور زندگى، امین بودن در تمام جوانب حیات.
حفظ عفت نفس، راستگوئى در کلام، آراسته بودن به حسنات اخلاقى، پیراسته بودن از رذائل، پاک بودن از ریا و دوروئى، بیزارى از مواد اضافى دنیا در زندگى، مبرا بودن از مکر و عذر و خیانت، اقدام به گرامیداشت اهل فضل و دانش، روى آوردن به وظائف شرعیه اعم از واجبات و نوافل، دست زدن به دامن عالم ربانى که انسان را با دین خدا، و حلال و حرام آشنا مىسازد، و جز رشد و کمال آدمى را توقع ندارد، که روى آوردن به غیر عالم ربانى و شقاوت و هلاکت است.
امام صادق علیهالسلام در ضمن سفارش به این حقیقت، یعنى پیروى از عالم ربانى مىفرماید:
إن آیة الکذاب أن یخبرک بخبر السماء و الأرض، فإذا سئل عن شىء من مسائل الحلال و الحرام لم یکن عنده شىء(1)
نشانه آن که دروغگوئیش فراوان است، این است که تو را از مسائل آسمان و زمین خبر دهد، ولى به وقت پرسش از حلال و حرام حق چیزى براى جواب نزد او نیست.
و نیز از نشانههاى اهل تقوا و صبر در برابر حوادث، رعایت آداب و سنن اسلامى در همهى امور، و ملازمت ذکر، و مداومت فکر، همراه با اخلاص نیت، و صفاى باطن
و مراقبت نفس است، تا با پیمودن این راه به علم الیقین و از علم الیقین به عین الیقین و سپس به حق الیقین برسد.
1) کافى، ج 2، ص 340، محجة البیضاء، ج 5، ص 140.
