نق زدن، نق زدن، نق زدن‏

شاید متوجه نباشیم؛ اما نق زدن و همواره شکایت کردن، شکل‏هاى زیرکانه‏ى عیبجویى است. پیامى که در زیر نق زدن پنهان مى‏شود این است: «من به تو اعتماد ندارم که یادت بماند کارى را انجام دهى یا درست رفتار کنى«. اینکه تصور کنیم فرزندانمان بدترین را انجام خواهند داد، نه کمکى به آنان مى‏کند، نه براى ما نتیجه‏اى خواهد داشت. حتى بچه‏هاى خردسال خیلى زود مى‏آموزند جمله‏هاى تکرارى را نشنیده بگیرند و نوجوانان هم که به توانائى‏شان براى «کرشدن» به موقع با یا بدون گوشى (هدفون) معروف‏اند.

روشى که من بهتر از نق زدن مى‏دانم این است که کارهاى روزانه‏ى پیش بینى پذیر را با انتظارات منطقى مشخص کنید. براى مثال، راهى ساده ولى مؤثر براى عادت «فراموش نکردن» که من بیشتر اوقات به پدر و مادران پیشنهاد مى‏کنم این است که از تأکید بر فراموشى دست بردارند و بر به یاد ماندن تأکید ورزند. «یادت باشد جورابهایت را در سبد رخت چرکها بگذارى» و «یادت باشد وسایل بازى را سر جایش بگذارى» این کار حالت تشویق کننده دارد که براى هر سنى مهم است و مى‏تواند تفاوت بزرگى در دنیا به وجود آورد. این راه، براى کودکان خردسال که در

حال یادگیرى زندگى خانوادگى هستند، بسیار مفید است. مهم‏تر از همه اینکه، به آنان براى رسیدن به موفقیت آموزش مى‏دهد. «چه کمک بزرگى به من مى‏کنى که وسایلت را سر جایش مى‏گذارى!» با گفتن جملاتى از این قبیل که با لحنى مثبت ادا مى‏کنید، به کودک خود یادآور مى‏شوید که چه انتظارى از او دارید، و او را به انجام دادن آن کار تشویق مى‏کنید.

شکایت کردن، مانند نق زدن الگوى مفیدى براى آموزش فرزندان ما نیست و براى ایجاد تغییر، کارى نامؤثر به شمار مى‏رود. شکایت کردن بر مشکلات، کمبودها و نومیدى تمرکز مى‏کند و نه راه حل. ما نمى‏خواهیم فرزندان ما عادت کنند دنیا را با دید منفى و غیر فعال ببینند یا تصور کنند راه پاسخگویى به مشکلات، شکایت کردن از آنها است. از شکایت کردن به عنوان جانشینى براى دست به اقدام زدن بپرهیزید و بکوشید از راه حل‏هاى خلاق و ممکن فراوانى که وجود دارد یک یا چند را برگزینید و به فرزندتان نیز کمک کنید آنها را بیاموزد.

به این بیندیشید که هر روز در زندگى چقدر گله و شکایت مى‏کنید: شکایت از موقعیت شغلى، آدمهاى دیگرى که در زندگى‏تان وجود دارند یا حتى هوا. شاید از فهمیدن میزان آن شگفت زده شوید. اگر چه ممکن است همه‏ى ما نیاز داشته باشیم گاهى شکوه‏اى بکنیم، به خاطر داشته باشید که دستور «نق زدن» ممنوع در مورد پدر و مادر از یکدیگر نیز صدق مى‏کند.

شکوه و شکایت از همسرمان به ویژه ویران کننده است. این کار امکان‏

دارد موجب شود بچه‏ها احساس کنند ناگزیرند به زیان یکى از دو والد، طرف دیگرى را بگیرند و این کار آنان را در میان کشمکشى سخت و کشنده قرار مى‏دهد. براى کودکان موقعیتى بسیار دشوار است که احساس کنند رشته‏ى محبت و وفادارى‏شان نسبت به پدر یا مادر گسسته است. به همین ترتیب، گله و شکایت از پدربزرگ و مادربزرگ، کودکان ما را در مکانى قبول نکردنى قرار مى‏دهد. گله ى ما از پدر و مادر خود یا همسرمان باید به طور خصوصى و دور از چشم بچه‏ها صورت گیرد؛ زیرا روابط کودکان با پدر بزرگ و مادربزرگشان بسیار شیرین و دل انگیز است.

فرزندان ما خطاهاى اعضاى خانواده را به موقع خواهند شناخت. پس اجازه ندهیم زودتر از موقع، بار سنگینى از غم و غصه بر دوش آنان گذاشته شود. افزون بر آن، براى بچه‏ها لازم است ببینند همه‏ى بزرگ‏ترهاى خانواده، چه در رفتار و چه در گفتار به یکدیگر احترام مى‏گذارند. مشاهده‏ى رفتار ما به کودکان آموزش مى‏دهد با کسانى که دوست دارند و اعضاى خانواده‏ى خود چگونه رفتار کنند.