»و الذین یقولون ربنا هب لنا من ازواجنا و ذریاتنا قرة اعین و اجعلنا للمتقین اماما»
»فرقان / 74«
در میان مسلمانان و مردم مؤمن رسم بر این است، که پس از اتمام تحقیقات خانواده پسر و دختر، جهت امر ازدواج و مهربران، و شرایط عقد و عروسى با هم به گفتگو مىنشینند.
سعى خانوادهها باید بر این باشد، که در مشورت و پاسخ سئوالات و پرسشهائى که در رابطه و دختر و پسر مىشود، آن سئوالات و پاسخهائى که در چهارچوب شرع مقدس و جهت عقلائى مورد قبول است، با تمام وجود از خود صداقت نشان دهند.
سن واقعى دختر و پسر را بگویند، شغل پسر و دارائى وى و اخلاق و رفتار و روحیات، و طریقه معاشرت و معاشران وى را، و اینکه تحصیلات او در چه مرحلهاى است به راستى و درستى بیان کنند، اگر عیب و نقصى در او هست خبر دهند، و شاید آن عیب و نقص قابل اغماض باشد، و نیز خانواده دختر در پاسخ به سئوالات خانواده پسر صداقت و انصاف به خرج دهند، و از گفتن سخن راست و کلام صدق وحشت نکنند، که بیان تمام مسائل لازم راه هر گونه اشکال و بنبست را
درآینده مىبندد، و از پیش آمدن خسارت و تخلى و تفرقه، و به هم خوردن رابطه دو خانواده، و ایجاد بگو مگو جلوگیرى مىکند.
در این زمینه مکر و حیله و خدعه و تزویر و تدلیس و عیبپوشى، خلاف اخلاق و حرام شرعى، و معصیت بزرگ است، و دود این آتش در درجهى اول به چشم زن و شوهر، و در مرحلهى دوم به چشم دو خانواده مىرود.
راستى و صداقت هر دو خانواده را از زیان و خسارت، و از به بار آمدن تخلى و محنت حفظ مىکند، و راه تصمیم گیرى را براى هر دو طرف آسان نموده، و موجب فلاح و نجات و رستگارى است.
تدلیس و خدعه و مکر و حیله گاهى مجوز بهم خوردن عقد، و ساقط شدن مهر، و فسخ نکاح بدون اطلاق است، و این گشایشى است که اسلام به یکى از دو طرف که در معرض خدعه و تدلیس قرار گرفتهاند داده است.
قرآن مجید و روایات مردم را از هر گونه خدعه و مکر و تدلیس و فریب دادن منع مىکنند، و خدعهگر را مستحق عقاب الهى در دنیا و آخرت مىدانند.
رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم مىفرماید:
لیس منا من ماکر مسلما(1)
از ما نیست کسى که با مسلمانى مکر کند.
امیرالمؤمنین علیهالسلام مىفرماید:
المکر بمن ائتمنک کفر(2)
مکر به کسى که تو را امین خود قرار داده کفر است.
و نیز آن حضرت فرمود:
من مکر حاق به مکره(2)
کسى که خدعه و حیله کند و نسبت به مردم مکر بورزد، زیان و ضرر مکرش خود او را خواهد گرفت.
در خطبهى 193 نهجالبلاغه حضرت مولا و در ویژگى اهل تقوا مىفرماید:
و لا دنوه بمکر و خدیعة.
نزدیک شدن اهل تقوا به مردم با کمک مکر و حیله نیست.
رسول حق صلى الله علیه و آله و سلم مىفرماید:
المکر و الخدیعة و الخیانة فى النار.
مکر و خدعه و خیانت در آتش جهنم است.
و نیز آن حضرت فرمود:
من کان مسلما فلا یمکر و لا یخدع فإنى سمعت جبرئیل یقول: ان المکر و الخدیعة فى النار.
کسى که مسلمان است مکر و خدعه نمىکند، من از جبرئیل شنیدم مکر و خدعه در آتش است.
مسائل مربوط به تدلیس، و مخفى کردن عیوب مرد یا زن، و خدعه و حیله و خلاصه آنچه که مرد یا زن را در ادامهى زندگى، یا طلاق، یا رها کردن بدون طلاق، و مدیون بودن مرد نسبت به مهر، یا ساقط شدن مهر و صداق آزاد مىگذارد در جلد صدم بحار چاپ مؤسسه وفاء بیروت صفحهى 361 به بعد و در رسائل عملیه مراجع بزرگ در بخش ازدواج به طور مفصل آمده است.
1) بحار، ج 75، ص 285.
2) میزان الحکمه 167 – 166.
