هر مرد و زنى از نظر جسمى و روحى داراى قوت و قدرتى مخصوص به خود است، درک این قدرت و قوت، بستگى به مدتى معاشرت و برخورد طبیعى و اخلاقى دارد.
زن و شوهر پس از مدتى اندک، یکدیگر را تا اندازهاى درک مىکنند، و به موقف بدنى و موقعیت روحى همدیگر آشنا مىشوند.
زن و شوهر باید به این حقیقت الهیه توجه داشته باشند، که حضرت حق، در مسئلهى بسیار مهم ارائه تکلیف به انسان، دو واقعیت را منظور فرموده:
آنچه را که مقدور انسان نبوده، و از تحمل و طاقتش بیرون بوده به انسان
تکلیف ننموده، ثانیا تکالیف و مسئولیتهاى شرعى و اخلاقى را با ملاحظه وسع، که به فرموده محققین مرحلهاى کمتر از دایره قدرت است بر دوش انسان قرار داده.
این نیست مگر جلوه رحمت و لطف و عنایت او بر بندگان، و همهى انسانها تا روز قیامت.
در سورهى بقره آیهى 233 و 286، و انعام آیهى 152 و اعراف آیهى 42 و مؤمنون آیهى 62 به این حقیقت اشاره فرمود:
لا تکلف نفس الا وسعها.
هیچ کس را تکلیف جز به اندازهى وسع نکنند.
لا یکلف الله نفسا الا وسعها.
خداوند احدى را جز به اندازه سعهى وجودیش تکلیف ننماید.
روى این حساب زن و شوهر، باید در مسئلهى درخواستها و توقعاتشان از یکدیگر، این اخلاق کریمانه، و صفت رحیمیه حضرت حق را سرمشق و الگوى خود قرار دهند.
اولا خارج از قدرت و طاقت چه در امور مادى، چه در امور معنوى از یکدیگر چیزى نخواهند، که تحمیل خواسته، بیرون از حد قدرت، و درخواست کارى غیر قابل تحمل ظلم است، و ظلم ظلمت روحى، و موجب عقاب الهى است.
ثانیا قدرت و توان یکدیگر را در خواستهها ملاحظه ننمایند، بلکه توقعات، و خواستههاى خود را به اندازهى وسع و طاقت موجود قرار داده، و تکالیف طبیعى و روزمره را در حدى به یکدیگر ارائه دهند، و از هم بخواهند، که به شیرینى، و با شوق و اشتیاق انجام بگیرد.
اگر بتوانند، که مىتوانند از یکدیگر کم توقع باشند، که کم توقعى اخلاق حق، و خوى انبیاء و امامان، و از ویژگیهاى اولیاء الهى است.
پر توقعى گاهى همان ارائهى تکلیف بیش از حد طاقت است، و بدون شک وقتى خواسته پر توقع از طرف همسر تحقق پیدا نکند، موجب کدورت، و رنجش دل، و در نهایت کینه و نفرت، و در نتیجه تلخ شدن زندگى، و خرابى ساختمان صفا و صمیمیت، و عشق و محبت است.
پر توقعى صفتى ناپسند، و محصول کبر و غرور، و یک بیمارى روحى و روانى، و برنامهاى خارج از محدوده انسانیت، و خصیصهاى زشت است.
کمتوقعى محصول وقار و ادب، و نتیجهى معرفت و کرامت، و میوهى شیرین فروتنى و تواضع است.
اگر بخواهید زندگى شیرینتر از عسل گردد، و هیچ گاه اختلاف مورد توجهى پیش نیاید، و همسر شما دچار رنجش نگردد، و تحقیر شخصیت نشود، و این رنجش و تلخى به اطرافیان سرایت نکند، در تمام امور زندگى نسبت به یکدیگر کم توقع باشید، و بدانید کم توقعى چون جلوه رحمت حق در زندگى است، موجب جلب خوشنودى و رضایت حق نسبت به شما مىشود.
در هر صورتى زن و شوهر باید نرمخو، باصفا، منبع عشق و محبت، و نسبت به یکدیگر امور زندگى را آسان بگیرند، که این آسان گرفتن بابى از ابواب معروف است، و آنان که اهل معروف، و پاک و پاکیزه از منکرات روحى و اخلاقى هستند، مورد توجه حق، و مستحق اجر و جزاى جمیل از جانب پروردگارند.
رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:
اول من یدخل الجنة المعروف و اهله و اول من یرد على الحوض(1)
معروف و اهلش اول وارد به بهشت و اول وارد بر من در کنار حوض کوثر هستند.
امام صادق علیهالسلام فرمود:
ان للجنة بابا یقال له: المعروف، لا یدخله إلا اهل المعروف، و اهل المعروف فى الدنیا هم اهل المعروف فى الآخرة(2)
براى بهشت درى هست به نام معروف، از آن در جز اهل معروف وارد نمىشوند، و اهل معروف در دنیا، اهل معروف در آخرتند.
رسول خدا فرمود:
کل معروف صدقة…(3)
هر معروفى صدقه است.
قرآن مجید مزد هر معروف و انجام هر حسنهاى را ده برابر اعلام نموده است:
مَنْ جاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثالِها(4)
کم توقعى نوعى معروف، حسنهاى از حسنات روحى، و صدقهاى از صدقات اسلامى، و داراى ده برابر مزد است، چرا زن و شوهر در این تجارت پر سود شرکت نکنند، و تا پایان عمر خود، از این حقیقت الهیه بهرهمند نگردند، که ممنوع نمودن خویش از عنایت حق و رحمت دوست طلمى سنگین و گناهى بزرگ و خسارتى غیر قابل جبران است.
1) وسائل ج 16، ص 303 چاپ آل البیت.
2) وسائل، ج 16، ص 305 – 304.
3) همان مدرک.
4) انعام / 160.
