فنون مراقبت خوب از نوجوانان از فوت و فن مراقبت خوب از بچه ها جدا نیست. ما در هر مقطعی از زندگی فرزندان مان، باید راههایی را برای نشان دادن عشق و محبت به آنان، علاقه مندی به افکارشان، و احترام به احساساتشان جستجو کنیم. تمام فنون و مهارت های مربوط به نظم بخشیدن و حمایت کردن که در فصل های گذشته به آن ها اشاره شده در مورد نوجوانان نیز قابل اطلاق است. هنگام نزدیک شدن نوجوانان به مرحله ی بلوغ و بزرگسالی ضرورت دارد نکته های زیر را کانون توجه قرار دهید:
– به منظور تحت انضباط در آوردن آنان، برای توصیف هر نکته به استدلال و منطق تکیه کنید. نوجوانان برای مجادله و مباحثه توانایی زیادی دارند. به همین دلیل تکیه بر استدلال و منطق هنگام مباحثه با آنان برای هدایت افکار و حفظ سلطه و اقتدارشان بسیار مفید و مؤثر است. لزومی ندارد که استدلال وسیع و عمیق باشد. دلایلی از قبیل: «خیلی خطرناک است» یا «برای ما راحت نیست» یا «تکالیف زیادی داری که باید آن ها را تمام کنی» کفایت می کند. در واقع او سخن بدون استدلال را «زورگویی» یا «دیکتاتوری» تلقی می کند.
– یقین حاصل کنید که فرزندتان از اصول و مقررات مورد نظر شما آگاه است. این کار به او اجازه نمی دهد که به بهانه ی «عدم آگاهی از
مقررات» مسئولیت چیزی را نپذیرد و آن را به گردن دیگران بیندازد. از آنجایی که نوجوانان برای جر و بحث آمادگی کامل دارند، بهتر است به آنان مجال دهید که با ذکر عبارتی نظیر: «نمی دانستم که انتظار دارید اینقدر زود خانه باشم.» از مباحثه و مجادله با شما خودداری کنند.
– اصول و قواعد را در قالب قرارداد مطرح کنید. برای مثال فرزندتان می تواند تا ساعت خاصی بیرون باشد، مشروط به این که مکان و شماره ی تلفن آنجا را به شما اطلاع دهد و از شما اجازه بگیرد. او می تواند رانندگی کند مشروط به این که بیش از دو نفر در اتومبیلش نباشند و یا صدای رادیو پخش را بلند نکند. این قرارداد که حاوی امتیازات و مسئولیت هایی است باید کاملا روشن بوده و احتمال هرگونه بهانه تراشی و سوء استفاده را نفی کند. به هر حال هر دو طرف باید درک کنند که چه معیارهایی مورد انتظار است. گاه لازم است که قرارداد به روشنی به رشته تحریر درآید تا احتمال اختلاف و مشاجره درباره ی انتظارات و توافق های دو طرف از میان برود. به این ترتیب نوجوان مجال می یابد تا با رعایت این قرارداد مسئولیت پذیری خود را نشان دهد.
– نظم و ترتیب شما باید یک ارتباط منطقی نزدیک با بدرفتاری فرزندتان برقرار کند. هدفتان آن است که به او بیاموزید مسئولیت عواقب اعمالش را به عهده گیرد. چنانچه او از امکانات به نحو مطلوبی استفاده نمی کند، به او توصیه کنید مادام که گامهایی برای ترمیم اعمال نادرست و یا زیان هایی که به بار آورده برندارد نمی تواند
دیگر بار از آن وسایل استفاده کند. به هر حال او باید مجددا اعتماد شما را جلب کند.
– تا حد امکان از تحسین برای ترویج رفتار خوب استفاده کنید. اعتماد کردن به بچه ها، بهترین تشویق برای آنان محسوب می شود زیرا مزایا و منافعی را برایشان در پی دارد: شما می توانید پس از اعتماد، آزادی بیشتری را در اختیارش قرار دهید. اگر او در جایی که قرار است باشد حضور دارد؛ در وقت مقرر به خانه می آید و آنچه را که متعهد به انجام آن است رعایت می کند، آزادی عمل بیشتری را برایش قایل شوید. اعتماد والدین بزرگترین حمایت عاطفی بچه به شمار می آید.
برای نوجوانان «قرارداد مسئولیت» در نظر بگیرید. مسئولیت پذیری همیشه سخت و دشوار نیست. بعلاوه ضمن داشتن مزایا و منافع متعدد به بچه تأکید می کند که توانا، قابل اطمینان و مؤثر است.
– مسئولیت باید بتدریج و در چند مرحله به نوجوانان سپرده شود. او باید اثبات کند که وقتش را تنظیم می کند و خرج و هزینه اش را تحت کنترل دارد و شما هم بکوشید در قبال این تعهد صمیمانه آزادی بیشتری را در اختیارش قرار دهید.
– برای او شرح دهید که مسئولیت هایش ضامن امتیازهای اوست؛ به بیانی دیگر امکان بیرون رفتن با دوستان، استفاده از وسایل و امکانات گران قیمت خانواده (اتومبیل، کامپیوتر و غیره) و یا برپایی میهمانی در خانه و دعوت از همسالان باید در چارچوب قرارداد
مسئولیت انجام پذیرد. برای مثال چنانچه رفتار معقولانه در خارج از خانه دارد و به موقع به خانه باز می گردد مجاز است بیرون برود. او می تواند از امکانات و وسایل خانواده استفاده کند مشروط به این که هنگام استفاده مراقب خودش و این وسایل باشد یا می تواند ضیافت بر پا کند مشروط به این که مراقب باشد میهمانان به وسایل منزل آسیب نرسانند و پس از اتمام میهمانی همه چیز تمیز و نظیف شود.
– مسئولیت هایی را درباره ی مراقبت از بچه های کوچکتر، به نوجوانان محول کنید. همچنین می توان مسئولیت هایی را درباره ی بیرون بردن زباله، تمیز کردن حیاط و آب دادن و کوتاه کردن چمن ها به آنان واگذار کرد. این کار به حس مسئولیت پذیری شان کمک می کند. می توانیم آنان را در تعدادی از تصمیم گیری های خانوادگی نظیر برنامه ی روزهای تعطیل و یا برنامه ی غذایی دخالت دهیم مشروط به این که مسئولیت بیشتری را در قبال کمک به اعضای خانواده به عهده بگیرند. «قرارداد مسئولیت» حس مسئولیت پذیری را که بر اساس اطمینان پی ریزی می شود در نوجوانان قوام و استحکام می بخشد.
