نخستین مهارت هایی که کودکان طی چند سال ابتدای زندگی شان بر آنها تسلط پیدا می کنند، مهارت های حرکتی، یعنی واکنش های عضلانی، ادراکی هستند. این مهارت ها به دو گروه تقسیم می شوند: مهارت های حرکتی بزرگ، که مربوط به رشد و حرکت ماهیچه های بزرگ بدن می شوند، و مهارت های حرکتی ظریف، که مربوط به رشد و حرکت ماهیچه های ظریف دست ها و انگشت ها می شوند.
هماهنگی بین مهارت های حرکتی کودک، از ماهیچه های بزرگ مثل، پاها، دست ها، قسمت میانی بدن و گردن شروع می شود و به تدریج به ماهیچه های کوچک تر مثل، انگشت های دست ها، و پاها می رسد. تسلط کودک بر این ماهیچه ها موجب فراگیری مهارت های حرکتی گوناگون می شود.
کودکانی که دارای ناتوانی حرکتی هستند، فعالیت هایی را که به مهارت های حرکتی ماهیچه های بزرگ و ظریف نیاز دارند، به سختی
انجام می دهند. خصوصیات و ویژگی های این کودکان عبارتند از (گورمن، 2001(:
– خودداری کردن از انجام تکلیف هایی مثل، رنگ آمیزی کردن، نقاشی کشیدن و برش دادن.
– داشتن حرکت های افراطی مثل، هل دادن با فشار، لمس کردن مکرر و کشتی گرفتن.
– تکیه زدن، یا قوز کردن به جای صاف ایستادن.
– برخورد کردن با اشیاء.
– دوری جستن از وسایل بازی هایی مثل، تاب و سرسره.
– زمین خوردن های مکرر.
– عدم رعایت نظافت شخصی.
– نامنظمی و شلختگی.
– گم کردن مدام اشیاء و وسایل شخصی.
– بی توجهی به وقت و زمان.
– واکنش های افراطی به محرک های محیطی.
هم چنین، آن گروه از کودکانی که دارای ناتوانی حرکتی هستند و به مدرسه می روند، اغلب از «نوشتن» طفره می روند، زیرا نوشتن برای آنها کاری دشوار و سخت است. در مواردی هم که مجبور می شوند بنویسند، دست خطی ناخوانا و بد دارند تا حدی که نمی توانند حروف الفبا را به درستی بنویسند. بیشتر این کودکان در حساب کردن و درس ریاضی نیز
عملکردی بسیار ضعیف دارند، زیرا نمی توانند اعداد و ارقام را زیر هم بنویسند، و همین موضوع باعث می شود که هنگام جمع و تفریق کردن اعداد اشتباه کنند. این گروه از کودکان را باید در چهار زمینه آموزش داد (کپهارت، 1963(:
1. توازن بدنی. آموزش توازن بدنی به کودک کمک می کند تا با نیروی حرکت آشنا شود و سعی کند تعادل بدن خود را در حالت های مختلف حفظ کند. تمرین های مربوط به توازن بدنی موجب تقویت مهارت های حرکتی درشت کودک می شوند. برای مثال، راه رفتن متوازن روی خطی صاف، شوت کردن توپ با پا، یا پرتاب توپ درون سبد.
2. تماس. گرفتن، رها کردن و دستکاری کردن اشیاء موجب تقویت مهارت های حرکتی ظریف بدن می شود. کودک با انجام این تمرین ها متوجه خصوصیت ها و ویژگی های مختلف اشیاء می شود و می تواند مهارت های حرکتی، ادراکی خود را پرورش دهد.
3. حرکت و جابه جایی. کودک از طریق حرکت کردن و جابه جا شدن به روابط بین اشیاء و موقعیت آنها در فضا و مکان پی می برد. مهارت های حرکتی مثل، چهاردست و پا رفتن، راه رفتن، دویدن، پریدن، و لی لی رفتن به کودک کمک می کنند تا با تسلط بر حرکت ماهیچه های مختلف بدنش، به آن چه که خارج از دسترس او هستند، دست یابد.
4. نیروی گیرش و رانش. کودک از طریق انجام تمرین هایی مثل، کشیدن و فشار دادن، یا پرتاب کردن و گرفتن، به حرکت اشیاء در فضا و مکان پی می برد. در تمرین های مربوط به گیرش، کودک باید سعی کند اشیایی را که به سمت او می آیند، بگیرد، و در تمرین های مربوط به رانش، کودک باید سعی کند اشیاء را به سمت هدفی که در معرض دید اوست، پرتاب کند.
