اگر زن و مرد بتوانند بدون دخالت دادن دیگران مشکل خود را حل کنند، و علت یا علل جدائى را از میانه بردارند چه بهتر، اگر نتوانند، یک نفر انسان با وقار و با حوصله و تیزبین و متدین از جانب خانواده مرد، و یک نفر از جانب خاندان زن جلسهاى تشکیل دهند، باشد که کار به طلاق نرسد:
وَ إِنْ خِفْتُمْ شِقاقَ بَیْنِهِما فَابْعَثُوا حَکَماً مِنْ أَهْلِهِ وَ حَکَماً مِنْ أَهْلِها إِنْ یُریدا إِصْلاحاً یُوَفِّقِ اللَّهُ بَیْنَهُما إِنَّ اللَّهَ کانَ عَلیماً خَبیرا(1)
چنانچه بیم آن دارید که نزاع و خلاف سخت بین زن و شوهر پدید آید، از طرف خانواده مرد و خانواده زن داورى انتخاب کنند، اگر نیت اصلاح در کار باشد، تا خداوند آن دو را بر اصلاح موفق فرماید، که خدا بر همه دانا و از همه چیز آگاه است.
الطَّلاقُ مَرَّتانِ فَإِمْساکٌ بِمَعْرُوفٍ أَوْ تَسْریحٌ بِإِحْسانٍ وَ لا یَحِلُّ لَکُمْ أَنْ تَأْخُذُوا مِمَّا آتَیْتُمُوهُنَّ شَیْئاً إِلاَّ أَنْ یَخافا أَلاَّ یُقیما حُدُودَ اللَّهِ فَإِنْ خِفْتُمْ أَلاَّ یُقیما حُدُودَ اللَّهِ فَلا جُناحَ عَلَیْهِما فیمَا افْتَدَتْ بِهِ تِلْکَ حُدُودُ اللَّهِ فَلا تَعْتَدُوها وَ مَنْ یَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَأُولئِکَ هُمُ الظَّالِمُون(2)
طلاق آن طلاقى که شوهر در عده آن بدون عقد مىتواند همسرش را به خانه برگرداند، و دوباره با صلح و صفا زندگى را از سر بگیرند، و فرزندان را سروسامان دهند دوبار است.
زن را در ایام طلاق باید همسرش نیکو گناه دارد، یا به نیکى رها نماید. براى شما مردان حلال نیست آنچه را به زن دادهاید بازستانید، مگر آنکه هر دو بترسند که نتوانند مرزها و احکام الهى برپا دارند، «به سبب ناسازگارى زن و شوهر» پس اگر ترسیدند که حدود خدا را بر پا ندارند، گناهى بر آن دو نیست در آنچه زن عوض طلاق مهر خود را ببخشد اینها حدود خدا است، از آنها فراتر مروید، و هر که از مرزهاى خدا فراتر رود از ستمکاران است.
وَ إِذا طَلَّقْتُمُ النِّساءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِکُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَ لا تُمْسِکُوهُنَّ ضِراراً لِتَعْتَدُوا وَ مَنْ یَفْعَلْ ذلِکَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ وَ لا تَتَّخِذُوا آیاتِ اللَّهِ هُزُواً وَ اذْکُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ ما أَنْزَلَ عَلَیْکُمْ مِنَ الْکِتابِ وَ الْحِکْمَةِ یَعِظُکُمْ بِهِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلیم(3)
چون زنان را طلاق دادید و به پایان عده خود رسیدند، یا به نیکوئى نگاهشان دارید، یا به نیکوئى رهایشان سازید، و براى ضربه زدن و زیان رساندن نگاهاشان مدارید تا ستم کرده باشید، و هر که چنین کند بر خود ستم کرده، و آیات خدا را به شوخى و ریشخند مگیرید، و نعمتى را که خداوند به شما ارزانى داشته و آنچه از کتاب و حکمت بر شما فروفرستاده که شما را بدان پند مىدهد به یاد آرید و از خدا پروا کنید و بدانید که خداوند به همه چیز آگاه است.
ملاحظه کنید در کنار مسئلهى طلاق، انسان را متوجه نعمتها، قرآن، حکمت و علم بىنهایت خودش مىنماید، تا در این مسئله انصاف و عدل در تمام جوانبش با تمام وجود رعایت شود.
مسلم است اگر خانوادهها پاى بند به ایمان به خدا و قیامت، و آراسته به اخلاق
حسنه و عمل صالح باشند، چیزى به عنوان طلاق در جمع آنان مطرح نخواهد شد، و زن و شوهر با صلح و صفا و مسالمت تا آخر عمر کنار یکدیگر زندگى کرده، و فرزندان آنها هم از آن زندگى پر صلح و صفا و محبت بهره خواهند برد.
پژمردگى، سستى، تنبلى، اعتیاد، ترک تحصیل، و فاشد شدن بسیارى از فرزندان امت اسلام، ریشه در اختلاف پدر و مادر آنان و در نتیجه در طلاق آن دو نفر دارد.
مرد ظلم و ستم نکند، حقوق زن را رعایت نماید، به تعهدات خود پاىبند باشد، در زن و بچه دارى قواعد انسانى و اسلامى را بکار بگیرد، و زن در شوهر دارى و خانه دارى و فرزند دارى آنچنان که باید باشد، تا برنامهاى به نام طلاق که مبغوض خدا، و هیولائى درنده، و آتشى به بنیان خانواده است پیش نیاید، که مقصر در طلاق در قیامت به مؤاخذه سخت دچار خواهد شد.
کارى کنیم که آمار طلاق به حداقل برسد، دست از چشمچرانى و گناه، ظلم و ستم بر یکدیگر برداریم تا چیزى به نام طلاق نداشته باشیم.
بر دادگسترى کشور است که دفترچهاى مختصر در رابطه با مسائل عالى اخلاقى، و منفور بودن طلاق و جدائى تهیه کند، و به مراجعه کنندگان جهت طلاق بدهد، و تا پس از مطالعه مراجعه کنند، باشد که مراجعه نکنند، و زندگى سامانى جدید بگیرد، و زن شوهر چشیده، و مرد زن چشیده وارد معرکه اجتماع نشوند، تا ضعیف الایمانهاى آنان به فساد کمک کنند و به گمراهان و آلودگان بیفزایند.
1) نساء / 35.
2) بقره / 229.
3) بقره / 231.
