»وَ الَّذینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَل…»
»رعد / 21«
از کارهاى بسیار نیک، و اعمال پسندیده که حضرت حق و انبیاء و امامان نسبت به آن اصرار ورزیدهاند صلهى رحم است.
علامه خیبر، محدث کبیر، فیلسوف بزرگ، عارف عاشق ملا محسن فیض که عمرى را با قرآن مجید و روایات بسر برد، صلهى رحم را به زیارت ارحام، و رفع کمبودهاى مادى، حل مشکلات اقتصادى، کمک به کار و کسب، و ازدواج پسران و دختران آنان معنا فرموده، اگر در آیات قرآن مجید و روایات دقت شود، از مسئلهى صلهى رحم همین معناى استفاده مىشود.
روش انبیاء، و اخلاق امامان شیعه در صلهى رحم انجام همین واقعیات عالى بوده است.
قرآن مجید به صلهى رحم سفارش مىکند، و آن را عمل صاحبان خرد مىداند، و قطع با رحم را به عنوان فسق و قاطع را فاسق مىشمارد.
در سورهى مبارکهى نساء حکم مىکند تقواى الهى را نسبت به خداوند و ارحام مراعات کنید، خیلى عجیب است که ارحام را پس از خود ذکر فرموده است:
وَ اتَّقُوا اللَّهَ الَّذی تَسائَلُونَ بِهِ وَ الْأَرْحام(1)
رعایت تقواى الهى نسبت به ارحام رعایت آبرو و هویت آنها و شتافتن به دیدارشان، و رفع نواقص زندگى آنهاست.
در سورهى مبارکه رعد مسائلى را به عنوان خصوصیات صاحبان خرد بیان مىکند و سود قیامتى آن را پیشواز ملائکه از آنان در محشر، و سلام فرشتگان به ایشان، و عاقبت بخیرى مىداند، از جمله آن مسائل صله رحم است.
وَ الَّذینَ یَصِلُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ …(2)
در سورهى بقره در رابطه با قطع رحم مىفرماید:
… وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِکَ هُمُ الْخاسِرُون(3)
و رشتهاى که آنان را به پیوند آن امر کرده «صلهى رحم» مىگسلند، و در زمین فساد مىکنند، و اینان در حقیقت زیانکارانند.
آرى، قطع رحم زیانکارى است، و زیان و خسارت آن هم کم نیست.
در سورهى رعد دربارهى قطع رحم آیهاى کمرشکن قرار دارد:
… وَ یَقْطَعُونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَنْ یُوصَلَ وَ یُفْسِدُونَ فِی الْأَرْضِ أُولئِکَ لَهُمُ اللَّعْنَةُ وَ لَهُمْ سُوءُ الدَّار(4)
و آنان که قطع مىکنند آنچه را خدا به پیوند آن دستور داده، و فساد در زمین مىنمایند بر اینان است لعنت و براى آنان است دوزخ.
در سورهى محمد صلى الله علیه و آله و سلم مىفرماید:
فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِنْ تَوَلَّیْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَ تُقَطِّعُوا أَرْحامَکُم(5)
شما اگر از فرمان حق روى بگردانید و فساد در زمین کنید، و به قطع رحم برخیزید باز هم امید نجات دارید؟
راستى صلهى رحم چه اندازه اهمیت دارد، که انجامش موجب استقبال فرشتگان از انسان در قیامت، و سلام آنها، و عاقبت بخیرى و قطعش باعث لعنت، و سوء عاقبت، و ممنوعیت از نجات است.
رفع کمبود اقتصادى ارحام با پرداخت مال به آنان همراه با حفظ آبرو و هویت و کرامتشان بهرهاى عظیم دارد.
وَ مَثَلُ الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمُ ابْتِغاءَ مَرْضاتِ اللَّهِ وَ تَثْبیتاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ کَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَآتَتْ أُکُلَها ضِعْفَیْنِ فَإِنْ لَمْ یُصِبْها وابِلٌ فَطَلٌّ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصیر(6)
و مثل آنان که مال خود را در راه به دست آوردن رضاى حق انفاق مىکنند، و با کمال اطمینان، دل به لطف حق شاد دارند، مانند بوستانى است که در جاى بلندى باشد، و بارانهاى زیادى به موقع بر آن ببارد، و حاصلى دو برابر دهد، و اگر باران بسیار نیاید، اندک اندک بارد تا به ثمر رسد، خداوند به آنچه انجام مىدهید آگاه است.
ان تبدوا الصدقات فنعما هى و ان تخفوها و تؤتوها الفقراء فهو خیر لکم و یکفر عنکم من سیئاتکم و الله بما تعملون خبیر(7)
اگر به اهل استحقاق آشکارا صدقات خود را بپردازید کارى نیکوست، و اگر در پنهانى به نیازمندان آبرومند برسانید براى شما بهتر است، خداوند به پاداش آن کار پنهان گناهان شما را بپوشاند، و خدا بر اعمال شما آگاه است.
الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَ النَّهارِ سِرًّا وَ عَلانِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَ لا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَ لا هُمْ یَحْزَنُون(8)
آنان که اموال خود را شب و روز، پنهان و آشکار انفاق مىکنند، نزد خداوند داراى اجر هستند، و براى ایشان خوف و غصه نیست.
1) نساء / 1.
2) رعد / 21.
3) بقره / 27.
4) رعد / 25.
5) محمد / 22.
6) بقره / 265.
7) بقره / 271.
8) بقره / 274.
