نقش اساسی در پرورش نظام فکری کودکان به طور مستقیم در خانواده ایفاء می شود و رفتار آنان در طی دوره زندگی تحت الشعاع وضعیت خانوادگی آنان در ایام طفولیت قرار می گیرد. در ژاپن امروز ساختار خانواده از حالت گسترده (شامل پدربزرگ و مادر بزرگ) به حالت هسته ای (شامل پدر ومادر و یک الی دو فرزند) تغییر کرده است و لذا به طور متوسط هر خانواده ژاپنی در حال حاضر یک الی دو فرزند دارد. به علت کوچک شدن خانواده، والدین بیش از حد معمول مراقب وضعیت کودکان خود هستند و در زندگی آنان مداخله می کنند. این مسأله باعث می گردد که کودک از اتکاء به نفس لازم برخوردار نگردد و استقلال فکری مناسبی کسب نکند.
در ژاپن برنامه های آموزشی و رفاهی جهت کودکان و نوجوانان توسط وزارتخانه های مختلفی نظیر وزارت آموزش و پرورش، وزارت کار، وزارت کشاورزی، وزارت دادگستری و غیره تحت نظارت و هماهنگی دفتر نخست وزیر به مورد اجرا گذاشته می شود. علاوه بر این برنامه ها، سازمان های غیر دولتی نظیر انجمن ملی پرورش جوانان، نیز برنامه هایی را در سراسر کشور جهت پرورش فکری کودکان و نوجوانان به مورد اجرا گذاشته است.
