آتش فردا، افروخته شدهى جهل، و فساد قلب، و انحرافات عملى است.
این خداى مهربان نیست که عذاب را اجبارا براى هر کس خواسته اراده کند، و این گناه و زشتى و رذائل اخلاقى است که در آخرت به صورت عذاب و آتش ظهور مىکند و وجود گناهکار را اسیر خود مىنماید.
اگر گناه و معصیت، و انکار و کفر، و عناد با حق نبود، از عذاب برزخ و قیامت هم خبرى نبود.
در دعاى شریف کمیل آمده:
به طور قطع و یقین مىدانم اگر حکم تو به عذاب اهل انکار و خلود معاند و دشمن در جهنم نبود، تمام آتش را سرد و سلامت مىنمودى، و براى احدى در عذاب جا و مقام نبود، ولى قسم یاد کردى که جهنم را از کافران، و ناسپاسان پرکنى.
بنابراین مردم هستند که با آلوده شدن به گناه و معصیت، براى خود عذاب فراهم مىکنند، نه خداوندى که رحمت و عفو و مغفرت و کرم است، و براى آراسته شدن بندگانش به حسنات که نتیجهاش امنیت دنیا و آخرت است تمام وسائل لازم را فراهم آورده است.
در هر صورت مرد و زن سعى کنند با کمک ایمان و اخلاق و عمل صالح و صفا و وفا، و راستى و درستى، و حلم و صبر، و حوصله و بردبارى امنیت قابل قبولى در زندگى دنیا براى خود و فرزندانشان، و ارحام و اطرافیانشان فراهم کنند، تا به سبب این امنیت در روز قیامت هم از امنیت و آرامش برخوردار شوند، که به فرموده رسول حق:
الدنیا مزرعة الآخرة.
دنیا کشتزار آخرت است.
و به فرموده حضرت باقر علیهالسلام
و لنعم دار المتقین(1)
و هر آینه دنیا نیکو منزلى براى اهل تقوا است.
اهل تقوا از تمام برنامههاى دنیا توشهى آخرت مىسازند، و با دنیاى خود، آخرت
خویش را آباد مىکنند، در دنیا خوش و در آخرت خوشتر هستند.
عبدالله ابن یعفور که از شخصیتهاى کمنظیر اسلامى است مىگوید: به حضرت صادق علیهالسلام عرضه داشتم ما عاشق دنیا هستیم، حضرت فرمود با دنیا چه مىکنید، گفتم از آن براى ازدواج، حج، خرجى زن و بچه، رسیدگى به برادران مؤمن، و صدقه دادن استفاده مىکنیم، حضرت فرمود: این از دنیا نیست، از آخرت است.
ملاحظه کنید اهل ایمان و تقوا، تجارت و کسب و زراعت و درآمد دارند، ازدواج مىکنند، خانه و زندگى را به نحو احسن اداره مىنمایند، به مرد رسیدگى مىکنند، و به سفرهاى زیارتى مىروند، صدقه مىپردازند و خلاصه دنیا را در فضائى از سلامت و امنیت و ایمان و اخلاق خوش مىگذرانند، و به دنبال آن از آخرتى خوشتر و بهتر بهرهمند مىشوند.
اى کاش همه خانهها داراى امنیت و سلامت بود، اى کاش ایمان و اخلاق و عمل صالح حاکم بر خانهها بود، اى کاش تمام مرد و زن آراسته و به حسنات و پیراسته از رذائل بودند، تا براى احدى مشکل پیش نمىآمد، و همگان در سایه یکدیگر به سلامت و آرامش زندگى مىکردند، و از مواهب الهى با لذت و خوشى بهره مىبردند.
امام ششم علیهالسلام مؤمن واقعى را در روایتى مهم معرفى مىکند، که در قسمتى از آن روایت فرموده:
الناس منه راحة و نفسه منه فى تعب(2)
تمام مردم از مؤمن راحت، و خود مؤمن بخاطر ایجاد این امنیت و راحتى، در زحمت است.
1) بحار، ج 73، ص 107.
2) بحار، ج 78، ص 37.
