هنگامی که سخن از «تربیت» و راه و روش آن به میان می آید، غالبا این گونه تصور می شود که عده ای باید در مقام مربی و یا بزرگسال با مجموعه ای از پندها و نصایح، کودک را با ارزش ها و هنجارهای پذیرفته شده ی جامعه آشنا کرده تا او بتواند مطابق خواست و اراده ی بزرگسالان و آموزه های آنان عمل کند؛ آن گاه مطمئن می شوند که در امر تربیت موفق شده اند. اما تربیت به معنای واقعی آن فراتر از این گونه تصورات و اقدامات عمدی و تحمیلی است. تربیت بیش از آن که مجموعه ای از روش ها و صورت بندی های کتابی باشد، ریشه در عوامل ناهشیار، زمینه های ناپیدا، آموزه های نامرئی و موقعیت های بدیهی و طبیعی زندگی واقعی و شخصیت پنهانی افراد دارد.
در نقطه ی مقابل این تربیت تصنعی، می توان از جریان صامت تربیت طبیعی در طبیعت سخن گفت؛ «درست نگاه کردن» به طبیعت؛ «زیبا دیدن» نمودهای هستی؛ «درست اندیشیدن» درباره ی طبایع وجود؛ «درست
شنیدن» آوا و نوای موزون طبیعت؛ «درست فهمیدن«، و «درست بوییدن«، «درست چشیدن«، «درست حس کردن» جلوه های زندگی در جهان هستی؛ به همان اندازه به توسعه ی ظرفیت ها و قابلیت های آدمی کمک می کند که درست خواندن و درست فهمیدن واژگان نوشتاری.
در واقع مدرسه ی طبیعت نیز گنجینه ای از واژگان زیبا و درس های عمیق را در خود پنهان دارد که فقط توسط خوانندگان و پویندگان راز آشنا و زبان شناس آن فهمیده می شود.
کتاب «تربیت در طبیعت» بر خلاف دیگر کتاب های تربیتی که ناظر بر نظریه ها، رویکرد ها، روش ها و توصیه های تربیتی است، زبانی دیگر را در برابر دیدگان اهل نظر می گشاید؛ زبانی که از جنس کلام نیست بلکه از جنس نمادهای طبیعی است؛ از جنس آسمان، آب، باد و باران است؛ زبانی از جنس شکفتن گل ها، شفافیت شقایق ها و لطافت برگ های بهاری.
زبان طبیعت گرچه ساکت است و خاموش، اما برای شنونده ی اهل دل بسیار گویا و پرمعناست. زبان طبیعت نزدیک ترین، عمیق ترین و خالصانه ترین زبان برای «تربیت» است؛ اما تربیتی که نه در قالب قیل و قال بیرون، بلکه از طریق شور و حال درونی بیان می شود.
اگر کودکان و نوجوانان بتوانند در خلوت و تأمل اندیشه و طراوت و ذکاوت نگاه خویش ارتباطی خلاق با «طبیعت» برقرار کنند، بسیاری از ناملایمات روانی، ناهنجاری های عاطفی، و کمبودهای رشدی و تکاملی آن ها خود به خود بر طرف می شود؛ زیرا یکی از علت های اصلی سردرگمی و آشفتگی روحی و روانی انسان عصر جدید گسستگی میان خود و طبیعت است. انسان های عصر قدیم به خاطر انس والفت نزدیکی که با طبیعت داشتند تا اندازه ای از رنج و اضطرابی که هم اکنون بشر گرفتار آن شده است، آزاد بودند. بنابراین یی از رهیافت های اصلی در تأمین بهداشت روانی، و شکوفایی قابلیت های فطری آدمی، آشتی مجدد او با طبیعت و درک و فهم زبان آن می باشد.
در این کتاب سعی شده است این ارتباط شهودی از زبان و نگاه و اندیشه ی برجسته ترین «طبیعت ستایان» که با زیبا ترین واژگان، جلوه های هستی را به نمایش گذاشته اند برقرار شود. امید است که خوانندگان نهان آشنا و جان آگاه بتوانند در برقراری این ارتباط به دیدن و اندیشیدن و زیستنی از نوع دیگر دست یابند و گردآورنده ی این اثر را نیز از الهامات و یافته های عارفانه ی خود بی نصیب نگذارند.
عبدالعظیم کریمی
