لازم است برای تقویت مهارت خواندن در کودکان به نکته های زیر توجه شود:
تلفظ درست صداها. برای این که کودک بتواند صداهای گوناگون را درست تشخیص دهد و تلفظ کند، باید مهارت های کلامی مختلفی را بیاموزد. از جمله، باید حساسیت شنوایی خوبی داشته باشد، از روانی کلام برخوردار باشد، دقت کافی داشته باشد، و صداها و حروف را بشناسد.
برای سنجش شنوایی کودک می توان از روش های زیر استفاده کرد (تبریزی، 1388(:
1. تعدادی کلمه ی بی معنی را برای کودک تلفظ کنید و از او بخواهید زمانی که «حرف» مورد نظر شما را شنید، علامت بدهد. برای مثال، حرف «ر» را انتخاب کنید و از کودک بخواهید هنگامی که به کلمه های بی معنی گوش می دهد، با شنیدن حرف «ر» علامت بدهد. آن گاه کلمه هایی مثل، کو- نو- دو- پو- شو- سر- سا- چر- کا- تی- در، را بگویید.
2. کلمه هایی را که کودک اشتباه تلفظ می کند، یادداشت کنید و پس از آموزش دادن شکل صحیح آن از کودک بخواهید که اشتباه های خود را اصلاح کند. برای مثال، کربیت-کبریت، دیفار- دیوار، یاحت- راحت، هبیج، هویج، مقش- مشق.
3. کلماتی را ناقص تلفظ کنید و از کودک بخواهید بقیه ی آن را کامل کند و بگوید. مثل، صند، او باید بگوید: «لی«.
4. تصویر حیوانات یا اشیایی را انتخاب کنید که حرف اول آنها مشابه باشد. آن گاه از کودک بخواهید آنها را نام ببرد و حرف اول شان را تکرار کند. مثل، تصویرهای بوق، بز، برف، بادبزن، بشقاب، ببر، بیل. سپس تصویرهایی را انتخاب کنید که حرف آخر آنها مشابه باشد، و از کودک بخواهید که آنها را یکی یکی نام ببرد و حرف آخرشان را تکرار کند. مثل، تصویرهای فیل، پل، شال، گل، طبل، عسل.
5. چند تصویر به کودک نشان دهید که نام دو تصویر در میان آنها با حرف مشابهی شروع شده باشد، آن گاه از کودک بخواهید که آن دو تصویر را نام ببرد. مثل، تصویر ستاره- خانه- باغچه- قاشق- خورشید- تلویزیون.
شناخت حروف الفبا. پدر، مادر یا مربی کودک باید ابتدا تک تک حروف الفبا را به کودک آموزش دهند و هنگامی که اطمینان حاصل کردند که او آنها را به خوبی یاد گرفته است، بازی ها و تمرین های زیر را با او انجام دهند (تبریزی، 1388(.
1. برای شروع، حروف الفبا را روی کاغذ، یا تابلو بنویسید و صدای برخی از آنها را اشتباه تلفظ کنید. آن گاه از کودک بخواهید که صداهای اشتباه را تشخیص دهد و شکل صحیح آن را بگوید. برای مثال، حرف «ب» را نشان بدهید، ولی تلفظ کنید «م«. کودک باید اشتباه شما را تشخیص دهد و بگوید «ب«.
یکی از حروف الفبا را انتخاب کنید و از کودک بخواهید که با آن کلمه ای بسازد. مثل، س- ستاره.
3. چند حرف را انتخاب کنید و از کودک بخواهید سعی کند با استفاده از آن چند حرف، یک کلمه بسازد. مثل، ر- ت- ف- د، دفتر.
4. کلمه ای سه حرفی انتخاب کنید و از کودک بخواهید حرف وسطی آن را تشخیص دهد و بگوید. مثل، ر- مرغ.
روخوانی. بعد از این که کودک توانست تک تک حروف الفبا را بشناسد و صدای آنها را درست تشخیص دهد، شما می توانید متن ساده ای برای کودک تهیه کنید و از او بخواهید آن را آهسته و آرام بخواند. شما می توانید برای هرچه راحت تر کردن خواندن کودک، از روش های زیر استفاده کنید (تبریزی، 1388(.
ابتدا حروف، صداها و کلمات متن را به صورت رنگی بنویسید، و سپس زیر کلمات متصل متن خط بکشید. آن گاه از کودک بخواهید هنگام خواندن متن، بین کلمات آن، مکث کوتاهی بکند. برای مثال، دیروز، پدربزرگ برای مهران یک توپ آورد، یا بچه ها در حیاط مدرسه سرگرم بازی گرگم به هوا هستند.
هم چنین می توانید از کودک بخواهید، در حالی که متن را می خواند، با انگشت زیر کلماتی را که به زبان می آورد، دنبال کند.
رونویسی از متن. برای تقویت توجه و تمرکز کودک بر خواندن، از او بخواهید که چند بار از روی نوشته، یا متن کتاب با دقت و خوش خط بنویسد. این کار موجب هماهنگی بیشتر حواس بینایی، شنوایی و حرکتی کودک، و در نتیجه تمرکز بیشتر او بر فرآیند یادگیری می شود.
داستان سازی. از کودک بخواهید ابتدا یک نقاشی ترسیم کند، و آن گاه داستانی براساس آن تعریف کند. هنگام داستان سازی
کودک، می توانید متن داستان او را یادداشت کنید. سپس داستان کودک را برایش بخوانید. در مرحله ی بعد، متن داستان را به کودک بدهید تا او خودش داستانش را بخواند. با این کار کودک چند مهارت فکر کردن، صحبت کردن، نقاشی کردن، نوشتن، و خواندن متنی که خودش قبلا آن را نوشته است را، یاد می گیرد.
