»تلک حدود الله و من یطع الله و رسوله یدخله جنات تجرى من تحتها الانهار خالدین فیها و ذلک الفوز العظیم.»
»نساء / 13«
حقوقى که زن و شوهر نسبت به یکدیگر دارند و در قرآن مجید و روایات به طور مفصل ذکر شده، و در این زمینه چیزى فروگذار نشده.
انسان وقتى این حقوق متقابل را مطالعه مىکند، آن را از معجزات فرهنگ پاک اسلام مىبیند.
در هیچ مکتب و مدرسهاى بدین صورت به حقوق زن و شوهر اشاره نشده، و هیچ مکتبى هم توان ارائهى بهتر از آن را تا قیامت ندارد.
قسمتى از این حقوق متقابل واجب، و قسمتى هم مستحب است، ترک حقوق واجب بدون گذشت طرف مقابل موجب عذاب، و ترک مستحب باعث کم شدن شیرینى زندگى است.
قسمت عمدهاى از حقوق واجب و مستحب زن و شوهر نسبت به یکدیگر در کتاب شریف وسائل، جلد 20 و 21 و 22 چاپ مؤسسهى آل البیت ذکر شده، که من تا جائى که نیاز باشد نقل مىکنم، و مطالعهى مفصل آن را به عزیزانم در آن کتاب سفارش مىنمایم.
ابتدا براى تبرک مستول به چند آیهى قرآن در رابطه با این مسئله مىشوم، سپس به ذکر روایات مىپردازم.
وَ عاشِرُوهُنَّ بِالْمَعْرُوف(1)
با همسران خود خوش رفتارى کنید.
وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذی عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوف(2)
و مانند همان حقوقى که مردان بر زنان دارند، زنان به نحو معروف بر مردان دارند.
قَدْ عَلِمْنا ما فَرَضْنا عَلَیْهِمْ فی أَزْواجِهِم(3)
ما هر آنچه را در رابطه با زنانشان بر آنان واجب کردهایم، مىدانیم.
اسحاق بن عمار مىگوید، به حضرت صادق علیهالسلام گفتم:
ما حق المرأة على زوجها الذى اذا فعله کان محسنا؛ قال یشبعها و یکسوها و ان جهلت غفر لها و قال ابوعبدالله کانت امرأة عند ابى تؤذیه فیغفر لها.
حق زن بر شوهرش چیست که وقتى آن را ادا کند مردى محسن و نیکوکار است؟
فرمود او را با غذاى مطلوب سیر کند، و لباسش را تأمین کند و چون کارى جاهلانه از او سر زد وى را ببخشد، حضرت فرمود: پدرم زنى داشت آزار دهنده ولى آن حضرت او را مىبخشید.
امام ششم علیهالسلام فرمود: رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم فرمودند:
اوصانى جبرئیل بالمرأة حتى ظننت انه لا ینبغى طلاقها الا من فاحشة مبینة.
چندام امین وحى نسبت به زن سفارش کرد، که گمان کردم طلاق او جز با ارتکاب زنا جایز نیست.
و نیز آن حضرت فرمود:
رحم الله عبدا احسن فیما بینه و بین زوجته فان الله عزوجل قد ملکه ناصیتها و جعله القیم علیها.
رحمت خدا بر کسى که تمام برنامههاى بین خود و همسرش را نیکو انجام دهد، چه خداوند اختیار زن را به مرد داده، و شوهر را سرپرست او نموده.
رسول حق صلى الله علیه و آله و سلم فرمود:
ملعون ملعون من ضیع من یعول.
کسى که حقوق عائله خود را ضایع کند از رحمت خدا دور است.
و نیز آن حضرت فرمود:
خیرکم خیرکم لاهله و انا خیرکم لاهلى.
بهترین شما کسى است که براى خانوادهاش بهتر باشد، و من براى خانوادهام از تمام شما بهترم.
و نیز فرمود:
عیال الرجل أسرائه و احب العباد الى الله عزوجل احسنهم صنعا الى أسرائه.
عائله شخص در قید اویند، محبوبترین بندگان نزد خداى عزوجل کسى است که با افراد در قیدش بهتر رفتار کند.
1) نساء / 19.
2) بقره / 228.
3) احزاب / 50.
