روایات بسیار مهم اهل بیت، جهل را مرگ معنوى، زیانبار از لقمه مضر در بدن براى زندگى، بیمارى و رنج، کشنده و لغزش آور، و به بار آورنده، بدبختى ابدى، و فاسد
کننده معاد، و ریشه فساد در تمام امور، و معدن شر، و دشمن خطرناک انسان، و علت کفر و ضلالت، و مانع قبول موعظه و نصیحت، و موجب افراط و تفریط مىدانند.
امیرالمؤمنین علیهالسلام مىفرماید:
الجهل موت…، الجهل داء و عیاء، الجهل یزل القدم، الجهل یفسد المعاد، الجهل اصل کل شر، الجهل معدن الشر(1)
از رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم نشانههاى جاهل را پرسیدند پاسخ داد:
ان صحبته عناک، و ان اعتزلته شتمک، و ان اعطاک من علیک، و ان اعطیته کفرک، و ان اسررت الیه خانک(2)
اگر با او معاشرت کنى تو را به رنج و زحمت اندازد، اگر از او کناره گیرى نمائى تو را سرزنش مىکند، اگر چیزى به تو ببخشد منت مىنهد، و اگر به او ببخشى ناسپاسى مىکند، و اگر اسرارت را نزد او بگذارى خیانت مىورزد!!
خود به حساب برخیزید که اگر سرپرست خانواده دچار جهل باشد، و از مسائل معنوى و اصولى، و برنامههاى مادى و ظاهرى خالى باشد، چه منبعى براى اضطراب و ناامنى، و آزار و اذیت، و رنج و عذاب، در خانه و بیرون خواهد بود؟
مال و ثروت، خانه و زندگى، زن و فرزند، در کنار جاهل، با خطر و زیان، و خسارت و ناامنى روبرو هستند.
اصرار اسلام به کسب معرفت، و تحصیل بینش و بصیرت در امور معنوى و مادى، به اندازهاى که لازم است، براى ایجاد امنیت در باطن و ظاهر است، و به خاطر این که زن و فرزند بىگناه انسان، در کنار انسان از آرامش برخوردار باشند، و از جانب انسان ضربه و ضرر و خسارت و زیان نبینند، و به دنیا و آخرت آنان لطمه وارد نگردد، و هیولاى شقاوت چنگ به گلوى آنان نیندازد.
در آثار اسلامى آمده، مسیح با تمام وجود در حال فرار بود، آشنائى از او علت فرار را پرسید، فرمود از دست جاهل فرار مىکنم.
آرى با تمام وجود از دست جهل و جاهل به پیروى از نبوت، و براى تأمین سعادت دنیا و آخرت باید فرار کرد.
جاهل با داشتن کیمیا فقیر، و آگاه و عالم در کنار فقر ثروتمند است.
گر کیمیا دهندت بىمعرفت گدائى
ور معرفت دهندت بفروش کیمیا را
1) میزان الحکمه، ج 2، ص 154.
2) تحف العقول / 28.
