»فریدون گفت نقاشان چین را که پیرامون خرگاهش بدوزند؛ بدان را نیک دار ای مرد هوشیار که نیکان خود بزرگ و نیکروزند«(1)
و اما بعد. . . به زبان پوشیده و با بیان اشاره هماره با کنایه باید این سئوال را مطرح کنیم که در تربیت جوانان و جذب آنان به فرهنگ عرفانی و اندیشه های اصیل تا چه اندازه موفق بوده ایم؟ راز و رمز ارتباط صمیمی با جوانان برای پذیرش ارزش ها و دوری از ضد ارزش ها چیست؟ علت این گسستگی و عایق بودن ارتباط بزرگسالان با نوجوانان و جوانان در کجاست؟ تا چه اندازه معلمان و مربیان توانسته اند در روش ها و برنامه های تربیتی خود دانش آموزان نوجوان را به گونه ای به خود جلب کنند که آنان
نه به پاس تشویق و نه از هراس تنبیه و نه به انتظار جایزه و نه به اشتیاق نمره، آرزوی همانند سازی با شخصیت معلم و مربی یا الگوبرداری از فرهنگ خویش را داشته باشند!
اگر پاسخ این سئوالات مثبت است مبارک باد بر این هنرمندان تربیتی! و اگر پاسخ منفی است باید فکری دیگر کرد و طرحی دیگر در انداخت تا بتوان افراد گریزان از ارزش ها را با میل و اختیار خودشان به سوی ارزش ها کشاند. چرا که مخاطبین ما معمولاً از کسانی هستند که از قبل تربیت مذهبی شده اند و ما تنها برای همان عده که خود نیکروز و نیک بخت هستند برنامه سازی می کنیم و ارتباط برقرار کنیم. ولی خیل عظیمی که در چتر پوشش ما نیستند و از گردونه برنامه های تربیتی خارج هستند، مورد توجه و در امتداد سرمایه گذاری های تربیتی ما قرار نمی گیرند. در حالی که رسالت اصلی ما این است که کاری کنیم تا آنانکه با ما کاری ندارند جذب ما گردند! و تلاش کنیم تا اقشار بی تفاوت و گروه های در معرض خطر و انحراف به سوی فعالیت های تربیتی کشانده شوند.
هنر ما در تربیت تنها در این امر خلاصه نمی شود که برای مثال مسابقه قرآن برگزار کنیم و تنها کسانی که قبلاً اهل قرآن بوده و هستند گرد خود جمع آوری کنیم و فقط با همان افراد ساخته شده کار کنیم، بلکه فراتر از آن باید کسانی را که توفیق نیافته اند اهل قرآن گردند جذب این برنامه ها کنیم.
هنر ما در تربیت، تنها در این نیست که اجلاس های بزرگ برای بزرگداشت فرهنگ نماز بگذاریم و تمامی نمازگزاران را گرد هم آوریم و دائم در گوش آنها از اهمیت نماز بگوییم (که این به جای خود نیکو و شایسته است(. اما فراتر از آن باید اجلاسی بگذاریم و کسانی که خدای
نکرده توفیق نیافته اند که به این وادی مقدس و سرشار از معنویت نماز روی آورند، جذب کنیم تا آنها نیز اهل نماز گردند. بر این اساس است که باید گفت: «بدان را نیک دار ای مرد هوشیار که نیکان خود بزرگ و نیکروزند«.
1) کلیات سعدی، محمد علی فروغی، انتشارات سروش، ص 192.
