پدران و مادران باید توجه داشته باشند که حق انتخاب همسر همراه با شرایط مهمى که اسلام عزیز فرموده با خود فرزند است.
پدر و مادر حق ندارد در مسئلهى ازدواج دخترى را که فرزندشان نمىپسندد به او
تحمیل کنند، و او را به زور وادار به ازدواج با او کنند.
همچنین پدر و مادر حق ندارند کسى را که دختر نمىپسندند، وى را به زور وادار به ازدواج با او کنند، آنان در انتخاب همسر از جانب حق داراى حریت و استقلالاند.
در روایت بسیار مهمى دربارهى انتخاب در ازدواج آمده:
قال: قلت له: إنى أرید أن أتزوج إمراة و إن أبوى أرادا غیرها، قال: تزوج التى هویت ودع التى هوى أبواک(1)
ابن ابىیعفور مىگوید به حضرت صادق عرضه داشتم، من براى ازدواج زنى را انتخاب کردهام و پدر و مادرم دیگرى را، تکلیف من چیست؟ فرمود: آن را که خودت دوست دارى اختیار کن، و آن را که پدر و مادر پسندیدهاند رها کن.
در رساله علمیه مراجع بزرگ شیعه در باب ازدواج مىخوانیم:
اگر همسر مناسبى براى دختر پیدا شود و بخواهد با او که شرعا و عرفا همکفو او مىباشد ازدواج کند و پدر و جد پدرى مانع مىشوند و سختگیرى مىکنند و در این صورت اجازه آنان لازم نیست(2)
بنابرانى پسرى که دخترى را همکفو خود مىداند، و دخترى که پسرى را همکفو خود مىشناسد رضایت و عدم رضایت پدر و مادر شرط نیست، و مىتواند با اجازه اسلام و رضایت حق ازدواج کنند.
بر پدران و مادران است که هوا و هوس، و خواستههاى صنفى و قبیلهاى خود را در ازدواج پسران و دختران خود اعمال نکنند، که زورگوئى در اسلام حرام و قبول زور هم حرام است.
دو رویه زیرنیش مار خفتن
دو پشته روى نیش مور رفتن
تن روغن زده با زحمت و زور
میان لانه زنبور رفتن
میان لرز و تب با جسم مجروح
زمستان زیر آب شور رفتن
به کوه بیستون بىرهنمائى
شبانه با دو چشم کور رفتن
به نزد من هزاران بار بهتر
که یک جو زیر بار زور رفتن(3)
مرد و زن در انتخاب کار مشروع نیز آزاد و مستقل هستند، و محصول کار آنان از خود آنان است و مالکیت آنان بر درآمد و خود یک مالکیت مشروع است، و زن حقى به اموال مرد جز با اجازه مرد، و حقى به اموال زن جز با اجازهى زن ندارد، توجه داشته باشیم که استقلال مرد و زن باید در تمام جوانب حیات محفوظ بماند.
1) بحار، ج 103، ص 235.
2) رساله توضیح المسائل، آیت الله فاضل لنکرانى، ص 418، مسئلهى 2236.
3) ملک الشعراى بهار.
