[گزیده ی مقاله ی «ارزیابی نمونه های ساخته شده در موزه ها«؛ ص 1- 5؛ دفتر اجرایی موزه ها؛ سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی؛ ترجمه ی مژگان مطلوب. ]
ساخت و ارزش یابی نمونه هایی از سوژه ها (موضوعات) در زمینه ی تأثیرگذاری و جذب بازدید کنندگان موزه های علوم و همچنین ایجاد تیم هایی برای دست یابی به اطلاعات و نیازهای بازدید کنندگان، در زمانی که به نمایشگاه مراجعه می کنند، از موارد بسیار مهم، در شکل گیری موزه هاست. به کارگیری ابزارهای مکانیکی و استفاده ی بهینه از فضا و زمان مناسب و هم چنین طراحی و معماری در یک طرح نمایشگاهی، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. روش مشاهده و تماس کارکنان با بازدید کنندگان، یکی از راه های دست یابی به خواست ها و اطلاعاتی در زمینه ی برقراری ارتباط با این گروه از کاربران است. تجربه های پیش آمده، به نقش و چگونگی سوژه ها (موضوعات) کمک فراوانی می کند. به کارگیری دستورالعمل و گفت وگوهای از نزدیک با بازدید کنندگان، شیوه های برقراری تماس با مقوله، برنامه ریزی را تسریع می بخشد. در این فرایند، عملکرد و میزان تأثیرگذاری، روند نهایی کار را مشخص می کند. هدف، مشخص بودن زمان؛ پاسخ گویی به نیازهای علمی کاربران؛ بهره گیری از راه های ساده؛
آزمایش های بدون پیچیدگی؛ هزینه ی کمتر؛ و هدفمندی، نوع فعالیت ها را در این حوزه، روزآمد و مشخص می کند.
راه مناسب برای شروع این نوع ارزیابی و مدل سازی آزمایشی، در این است که یکی از موضوع های مطرح در نمایشگاه را مورد توجه قرار دهیم و تمرینمان را با آن آغاز کنیم. البته ممکن است نتایج به دست آمده از این تجربه در دراز مدت چندان، قابل استفاده نباشد؛ اما باید در نظر داشت که این، یک شروع و تمرین اولیه است.
یکی از موضوع های این نمایشگاه که در اندازه ی کوچکتری است و به آسانی هم می توان در آن تغییراتی موقتی اعمال کرد را، انتخاب کنید. در غیر این صورت، حداقل، باید راه هایی برای دگرگونی پانویس ها و توضیحات آن پیدا کرد. در مرحله ی اول: دلایل انتخاب موضوع را با گروه مطرح کنید و نتایج هدف های مورد نظرتان را به حیطه ی بحث بکشانید؛ مثلا طرح این نکته که بازدید کنندگان، باید دارای چه رفتارهایی باشند و یا این که از این دیدار، چه احساسی خواهند داشت، و یا چه چیزهایی یاد گرفته اند.
برای این کار لازم است که ابزارهای مناسب را برای ثبت وقایع، تعقیب نظام دار رویدادها و ضبط تصویرها و مشاهدات خود فراهم کنید. بدون تکیه به ابزارهای عینی نمی توان برداشت ها و مشاهدات ذهنی را در روند تحولات، پایدار ساخت. ثبت این مشاهدات باعث می شود که روند عملکرد موزه ها در مراحل مختلف مورد ارزیابی قرار گیرد. بخشی از این ابزارها عبارت اند از:
دفتر یادداشت
با ثبت مشاهدات و دگرگونی ها، شما می توانید در طول یک ساعت، زمینه های زیادی را کشف کنید و به خاطر بسپارید، که البته، به خاطر سپردن همه ی مشاهدات و تجربیات کسب شده، خود امری مشکل خواهد بود. پس لازم است در آغاز این تجربه، از وضع موجود، از این که چه نوع دگرگونی ای اعمال کرده اید و یا این که این دگرگونی اعمال شده، تا چه اندازه مفید به فایده بوده است، یادداشت برداری کنید.
دوربین عکاسی
استفاده از این وسیله برای تصویرها و تغییرات اعمال شده و همچنین ارائه ی چگونگی استفاده ی بازدید کنندگان از موضوع، خود امر مفیدی خواهد بود. ضمنا می توان با آماده سازی تصویرهای مورد نظر، مدلی جهت راهنمایی بازدید-کنندگان، در زمینه ی شیوه های به کارگیری موضوع تهیه کرد.
دوربین های ویدئویی
با این وسیله می توانید فیلمی تهیه کنید، که چگونگی استفاده ی بازدید کننده ها از موضوع را نشان دهد. ضمنا، این امکان را خواهید یافت که چندین بار به مطالعه و مرور بپردازید. بهتر است نکات زیر نیز مورد توجه قرار گیرند: بازدید کننده به هنگام درگیر شدن با موضوع، به چه نکاتی توجه می کند و به چه چیزهایی دست می زند و ارتباط بازدید کنندگان با یک دیگر چگونه خواهد بود؟
همه ی این نکات باید به دقت مورد توجه قرار گیرد و هر کدام با ذکر جزئیاتش ثبت گردد. به یاد داشته باشید که به هر تقدیر، شما در تماشای همه ی لحظه های این فیلم ویدئویی، حضور خواهید داشت؛ بنابراین بهتر است عجله کنید!
زمان سنج با دقت یک دهم ثانیه
این وسیله، برای اندازه گیری دقیق زمان درگیر شدن بازدید کننده به موضوع، به کار گرفته می شود. داده هایی که از میانگین زمانی این نوع مشاهدات حاصل می شود، نسبت به برآوردها و نگرش هایی که دیگر شاهدان ارائه می دهند، اعداد مطمئن تری هستند، که معمولا این نوع برآوردها در میان شاهدان مختلف متفاوت خواهد بود.
فراهم کردن یک رایانه
یک رایانه به همراه چاپگر لیزری برای تهیه ی متون و تصویرهای گرافکی به کار می رود. با این وسیله می توان تغییرات مورد نظر را به سرعت اعمال کرد. در واقع، می توان این دگرگونی را به گونه ی نامحدودی اجرا کرد.
